Czy zwykła wiadomość elektroniczna jest dokumentem

W praktyce obrotu gospodarczego coraz częściej dochodzi do składnia różnych oświadczeń, a w konsekwencji nierzadko do zaciągania zobowiązań na podstawie zwykłej korespondencji elektronicznej. Czasami są to same wiadomości (w formacie HTML), czasami zaś dołączone są do nich załączniki zawierające pliki w innych formatach albo zeskanowane dokumenty pisemne. Pojawia się w związku z tym niezwykle praktyczne pytanie z pogranicza prawa cywilnego oraz procedury cywilnej o walor prawny treści przekazywanych w taki sposób.

Bezpośredni związek ze wspomnianą kwestią mają obowiązujące od 8 września 2016 r. przepisy dotyczące formy dokumentowej. Wprowadzają one dwa pojęcia, które choć pozornie określają to samo zjawisko, to niosą w sobie różną treść normatywną. Otóż zgodnie z art. 773 k.c. dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Natomiast art. 772 k.c. przewiduje, że do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.

Z tego wynikają dwa istotne dla praktyki wnioski. Pierwszy, że pojęcie dokumentu na gruncie prawnym oderwało się od jego tradycyjnego rozumienia jako podpisanej kartki papieru oraz drugi, że coś co jest dokumentem nie musi obejmować oświadczenia woli prowadzącego na przykład do zawarcia umowy. Odnosząc to do codziennej komunikacji między firmami trzeba stwierdzić, że zarówno zwykła wiadomość elektroniczna, jak i zawarte w niej załączniki stanowią dokument na gruncie prawa cywilnego bez względu na to, czy zawierają tak zwany podpis elektroniczny, czy nie. Jednocześnie potwierdzony został wyraźnie możliwy skutek prawny tego typu korespondencji w postaci powstania wiążących zobowiązań.

Na tle innych form

Wprowadzenie formy dokumentowej nie spowodowało usunięcia innych znanych do tej pory zwykłych form czynności...