1951 rok: Koniec złudzeń

źródło: NAC

≥Monachium, 1953 rok. Pracownicy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Jan Nowak-Jeziorański stwierdza w Londynie: NKWD zniszczy każde podziemie niepodległościowe. Rok później uruchamia Rozgłośnię Polską RWE.

Przełom lat 40./50., apogeum stalinizmu, oznacza całkowite zapanowanie władzy komunistycznej nad polskim społeczeństwem. Spacyfikowane zostaje i podziemie zbrojne, i wszelka opozycja polityczna. Granice bloku sowieckiego są coraz ściślej zamknięte. Upadają nadzieje wielu środowisk na wojenne starcie Zachodu z Sowietami – oczywista staje się ich trwała dominacja nad Środkowo-Wschodnią Europą. Zachowania społeczne w kraju potwierdzają rezygnację z prób otwartego buntu.

Jan Nowak-Jeziorański, wojenny kurier AK – Rząd RP, występuje w Londynie w maju 1951 z tezą o niemożności prowadzenia akcji niepodległościowej na terenie podległym komunistycznej bezpiece. W następstwie jego głosu Amerykanie rezygnują ze swej koncepcji Komitetu Wolnej Europy mającego oprzeć się na podziemiu w podbitych krajach. W zamian powstaje Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa.

Zygmunt Zaremba (przewodniczący PPS na emigracji, publicysta) w liście do przyjaciela

Żywiono się tu złudami bliskiej wojny. Po pierwszym rozpatrzeniu się w sytuacji stwierdziłem, że jest to tylko „myślenie chęciami", jak mówią Anglicy, zrozumiałymi może u zawodowych wojskowych, ale zupełnie obcymi masom społecznym, a także decydującym kołom politycznym. Zresztą jakież nieszczęścia taka wojna mogłaby przynieść Polsce! Teraz już o tym się nie mówi nawet w najbardziej dotychczas wojennie nastawionych kołach emigracji....