Praska Wiosna: Pamięć poza cenzurą

źródło: Getty Images

≥Już w pierwszym numerze podziemnej „Krytyki”, w 1978 r., przedrukowano list otwarty dramatopisarza, i członka redakcji pisma, Vaclava Havla (na zdjęciu 1968 r.) do przywódcy partii komunistycznej Gustava Husaka

Podziemni wydawcy w PRL przypominali czytelnikom Praską Wiosnę oraz jej zdławienie 
z udziałem „ludowego" Wojska Polskiego.

Historycy, którzy latem tego roku trafili do Instytutu Badań nad Europą Wschodnią przy Uniwersytecie w Bremie, gdzie znajduje się ogromna kolekcja niezależnych publikacji z różnych państw regionu, na prezentowanej tam rocznicowej wystawie poświęconej Praskiej Wiośnie mieli okazję natknąć się na polskie akcenty. Jest wśród z nich przygotowany w drugim obiegu znaczek pocztowy wydany z okazji 21. rocznicy – jak napisano na nim – „haniebnej interwencji". Przedstawia on zdjęcie autorstwa znanego słowackiego fotografa Ladislava Bielika, na którym widać mężczyznę stojącego na drodze czołgu i rozdzierającego, w geście Reytana, koszulę. Na innych znaczkach przypomniano postać Jana Palacha, młodego Czecha, który w 1969 r. w proteście przeciwko zdławieniu Praskiej Wiosny podpalił się w centrum Pragi i zmarł.

Efekty prac twórców poczty podziemnej są atrakcyjne graficznie, ale drugi obieg oddziaływał na odbiorców przede wszystkim słowem pisanym. Na bremeńskiej wystawie znaleźć też można m.in. opublikowaną w Polsce przez Niezależną Oficynę Wydawniczą książkę czeskiego dysydenta Zdenka Mlynářa „Mróz ze wschodu" (parokrotnie wznawianą w podziemiu) oraz opracowany przez czołowego opozycyjnego znawcę Czech Marka Pernala zbiór publicystyki „Agresja na Czechosłowację – sierpień 1968".

Te wybrane przez autorki wystawy Karinę Garsztecką i Marię Klassen...