Strony mogą liczyć na wskazówki w trakcie postępowania

Sąd powinien pouczać stronę zarówno o skutkach prawnych czynności procesowych, które na danym etapie postępowania powinna ona podjąć, jak i o skutkach prawnych niedokonania tych czynności.

Według art. 6 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. DzU z 2022 r., poz. 329 ze zm., dalej jako p.p.s.a.) – sąd administracyjny w razie uzasadnionej potrzeby udziela stronom występującym w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych i skutków ich zaniedbań.

Wyrównanie szans

Powyższy przepis wprowadza zasadę ogólną zwaną zasadą udzielania pomocy stronom, która przede wszystkim polega na wyrównaniu szans strony działającej bez zawodowego pełnomocnika (postanowienie NSA z 23 września 2011 r., sygn. II OSK 1895/11).

Zasada ta nie jest jednak zasadą absolutną (postanowienie NSA z 6 października 2009 r., sygn. II OSK 1469/09). Ma ona zapobiegać nierówności stron w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która może wynikać z nieznajomości prawa przez jedną stronę i posiadania w tym zakresie odpowiednich wiadomości przez drugą stronę.

Wskazówki i pouczenia sądu powinny dotyczyć czynności procesowych dokonywanych przez stronę na danym etapie postępowania i w powstałej sytuacji procesowej (wyrok NSA z 16 stycznia 2018 r., sygn. II OSK 1/17, zob. też wyrok NSA z 19 stycznia 2006 r., sygn. II FSK 170/05, a także postanowienie NSA z 16 lutego 2017 r., sygn. II FZ 937/16, postanowienie NSA z 21 października 2008 r.,...