Pięć pogrzebów Olivera Cromwella

autor zdjęcia: National Portrait Gallery, London/ Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Oliver Cromwell (1599–1658) – portret lorda protektora namalował Samuel Cooper ok. 1656 r.

Powrót Karola II Stuarta do Anglii w 1660 r. zakończył republikański eksperyment Cromwella, ale nie obyło się bez konsekwencji. Owszem, generał George Monck i parlament oddali władzę królowi w zamian za rękojmię amnestii, lecz nie objęła ona wszystkich. Władca musiał przecież pomścić zabójstwo swego ojca, Karola I Stuarta!

Karol II Stuart okazał się nader powściągliwy jak na zbrodnię zdrady stanu i standardy epoki, gdyż zadowolił się głowami tuzina zdrajców wprost winnych procesu i egzekucji jego ojca. Nie szczędził im wprawdzie tortur, topienia i ćwiartowania przed egzekucją, lecz nie całkiem oślepł na sprawiedliwość – William Hulet, wcześniej skazany za rolę kata, został ułaskawiony.

Śmierć nie jest ucieczką

Największy zawód sprawił najbardziej odpowiedzialny – Oliver Cromwell wykręcił się zgonem. W pewnym sensie zszedł na religijny fanatyzm: za bardzo nienawidził katolików i jezuitów, by zażyć ich lekarstwo przeciw malarii, ta zaś w duecie z kamicą nerkową i zakażeniem przewodów moczowych spowodowała sepsę i śmierć lorda protektora 3 września 1658 r. Zakażenie organizmu wpłynęło na proces balsamizacji i komplikacje pochówku. Mimo natychmiastowej ekstrakcji wnętrzności i mózgu, nawet wonności i ołowiana trumna nie powstrzymały fetoru, dlatego pierwszy pogrzeb odbył się skrycie w kompleksie pałaców Somerset House.

Dopiero w październiku była gotowa godniejsza krypta w kaplicy opactwa westminsterskiego, gdzie lord protektor kazał się pochować – niczym król między królami. Jednak ciało znów złożono nocą i potajemnie, jedynie w asyście wojska. Pogrzeb państwowy...