Samowola urbanistyczna – jakie uprawnienia ma wójt?

Przepis wprowadzony reformą planistyczną upoważnił wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do wydania decyzji zakazującej właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z planem miejscowym. Skuteczność tej regulacji wydaje się jednak wątpliwa.

Przepisy wprowadzające reformę planowania przestrzennego z 2023 r. dodały do ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (ustawa) art. 35a. Przepis ten stanowi, że w przypadku zmiany zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z obowiązującym planem miejscowym wójt (burmistrz albo prezydent miasta) może, w drodze decyzji, zakazać właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z obowiązującym planem miejscowym. Niestety, brakuje jakiegokolwiek odniesienia się do nowej regulacji w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy wprowadzającej reformę planowania przestrzennego.

Samowola urbanistyczna

Samowolę budowlaną stanowi wykonanie robót budowlanych bez wymaganego pozwolenia budowlanego lub zgłoszenia, określonych w przepisach prawa budowlanego. Poza samowolą budowlaną istnieje również tzw. samowola urbanistyczna, która może wystąpić w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, samowola urbanistyczna oznacza zmianę zagospodarowania terenu bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy (decyzja WZ) w sytuacji, gdy teren nie jest objęty planem miejscowym (art. 59 ust. 3 ustawy). Po drugie, samowola taka może wystąpić, jeśli dojdzie do zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z obowiązującym planem miejscowym (art. 35a ustawy).

Warto podkreślić, że oba tryby – w sprawie samowoli...