Społeczeństwo obywatelskie nie jest w odwrocie, ale…

Zdolność społeczeństwa obywatelskiego do obrony praworządności jest coraz bardziej zagrożona. Cieszy mnie zobowiązanie polskich władz do wykonania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – twierdzi zastępca sekretarza generalnego Rady Europy Bjørn Berge.

Uczestniczył pan niedawno w konferencji w Warszawie „Rola społeczeństwa obywatelskiego w ochronie praworządności” zorganizowanej w ramach prezydencji Polski w UE. Na początku zapytam zatem, jaka jest obecnie rola i największe wyzwania dla społeczeństwa obywatelskiego w zmieniającej się dynamicznie Europie?

W ciągu ostatniej dekady organizacje społeczeństwa obywatelskiego stały w pierwszej linii obrony niezależności sądownictwa, często w warunkach silnej i upolitycznionej presji. Jednak ich zdolność do pełnienia tej roli jest dziś coraz bardziej zagrożona.

W coraz większej liczbie państw nowo tworzone przepisy ograniczają przestrzeń obywatelską – szczególnie tzw. ustawy o „agentach zagranicznych”, które uderzają w organizacje wyłącznie za to, że otrzymują one wsparcie z zagranicy. Te ograniczenia często są elementem szerszego schematu, obejmującego: naciski na sądy, ograniczenia nadzoru parlamentarnego i coraz większą koncentrację władzy wykonawczej.

Mimo tych wyzwań społeczeństwo obywatelskie nie jest w odwrocie, wręcz przeciwnie. W całej Europie obserwujemy w tej sferze nową energię i rozwój innowacji. W kilku państwach członkowskich pojawiają się nowe platformy cyfrowe i narzędzia do konsultacji, w tym zgromadzenia obywatelskie, które otwierają nowe możliwości bardziej transparentnego i bezpośredniego udziału w procesach decyzyjnych. Społeczeństwo obywatelskie nie...