![[?]](https://static.presspublica.pl/web/rp/img/cookies/Qmark.png)
Poprawa relacji z diasporą
Krąg decydentów, którego główną postacią był Wojciech Jaruzelski, wybrał opcję poprawy relacji z diasporą żydowską. Przed 40. rocznicą powstania w getcie warszawskim z pomocą państwa pośpiesznie dokończono trwający kilka lat remont synagogi Nożyków w Warszawie.
Przeznaczono poważne środki na same obchody i międzynarodową konferencję historyczną, na którą zaproszono licznych naukowców z zagranicy. W wymiarze propagandowym to wydarzenie zostało wygrane przez ekipę Wojciecha Jaruzelskiego. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele najważniejszych światowych organizacji żydowskich.
Można je uznać za cezurę otwierającą lata coraz intensywniejszych kontaktów między Polską a Izraelem i diasporą żydowską. Do Polski przyjeżdżało coraz więcej grup żydowskich turystów. Ożywiła się wymiana naukowa między polskimi i izraelskimi uczonymi. Władze tolerowały zasilanie budżetu TSKŻ i ZRWM darowiznami z zagranicy. Rejestrowano wprawdzie, kto otrzymuje przekazy dolarowe od Jointu, ale nie próbowano ich powstrzymać. U schyłku PRL atmosfera stanowiąca zaprzeczenie ducha Marca z upływem lat przeważała nad nurtem reprezentowanym w życiu publicznym przez ZP „Grunwald”.
