Młyn nad Wełtawą

źródło: AFP

źródło: AFP

Brat Ivan, żona Olga, rodzice oraz chluba rodziny, młody dramaturg Vašek. Zdjęcie z lat 60.

źródło: AFP

Vaclav z maszynopisem

źródło: Getty Images

Venoušek Havel (pierwszy z prawej), przyszły prezydent, podziwia samochód dziadka Hugo Vavrečki. Spokojne lato 1940 roku.

Opisując korzenie Vaclava Havla, zagłębiamy się w świat czeskich elit – inteligencji, artystów, przedsiębiorców – przełomu XIX i XX wieku.

W połowie XIX wieku nad Wełtawą, mniej więcej w połowie drogi między wzniesionymi później mostami Jiráska i Palackiego, stał młyn będący własnością osiadłej od pokoleń na praskim Smichovie rodziny Havlów. Jego ostatni właściciel Vácslav Julius Havel (1821–1884) sprzedał rodzinny interes po śmierci ojca, by wypłacić spadek macosze, a dziewięciu siostrom zapewnić godziwe wiano. Sam został przy tym bez grosza przy duszy, przywdział więc granatowy kolejarski mundur, w którym przepracował resztę życia jako wagowy na pobliskiej stacji. Nawet jeśli była to, jak twierdził jego prawnuk, profesja na wpół robotnicza, a na wpół urzędnicza, to jednak nie ulega wątpliwości, że jego przodek sproletaryzował się i do końca życia klepał biedę.

Vácslav Julius Havel ożenił się późno i dopiero w 40. roku życia doczekał się potomka. Zgodnie z rodzinną tradycją nadał mu imię patrona Czech św. Wacława, które w rodzinie Havlów zapisywano w formie Vácslav, dziwacznej także z punktu widzenia ówczesnej ortografii. Rodzina mieszkała w skromnej izbie przy ulicy Ujezd na Małej Stranie, przeznaczając wszystkie posiadane środki na wykształcenie syna. Vácslav Havel (1861–1921) podjął studia na politechnice, ale po śmierci ojca był zmuszony przerwać naukę i nawet pogrzeb wyprawił ojcu za pożyczone pieniądze. Mimo to zaledwie 15 lat później był już...