Waga zasad etycznego i uczciwego postępowania

PROCES. Aby wierzyciel skutecznie mógł się powołać na art. 5 kodeksu cywilnego, konieczna jest ocena, czy skorzystanie przez dłużnika z przysługującego mu zarzutu przedawnienia jest w danym stanie faktycznym sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ze względu na brak definicji legalnej zasad współżycia społecznego trzeba odnieść się do korzystania z prawa do zasad etycznego i uczciwego postępowania. W orzecznictwie przyjmuje się, że odwołanie się do konstrukcji nadużycia prawa i udzielenie ochrony stronie dotkniętej nadużyciem prawa wymaga spełnienia trzech podstawowych przesłanek:

- istnienia prawa, które zostaje nadużyte,

- czynienia z niego użytku oraz

- sprzeczności tego użytku z kryteriami nadużycia prawa.

Pozycja pozwanego

Sąd orzekający z urzędu rozważa zastosowanie art. 5 k.c. Skorzystanie z zarzutu przedawnienia stwarza pozwanemu dłużnikowi dogodniejszą sytuację procesową aniżeli dochodzącemu roszczenia wierzycielowi, bowiem musi on tylko wykazać upływ terminu przedawnienia. Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń wskazał, że  jest domniemanie, iż osoba uprawniona korzysta z prawa podmiotowego w sposób legalny, zasługujący na ochronę. Kwestionujący takie uprawnienie obowiązany jest wykazać racjonalne przesłanki kontestacji (wyrok z 9 lipca 2008 r., V CSK 43/08). Jakie wobec tego mogą być okoliczności, które wierzyciel może podnieść, aby doprowadzić do zniweczenia skuteczności zarzutu przedawnienia?

Ocenia sąd

Odmowa spełnienia świadczenia przez dłużnika przez powołanie się na przedawnienie roszczenia podlega zawsze ocenie sądu z punktu widzenia...