Zagrożenia dla demokracji

źródło: archiwum prywatne

Namawianie przez prezydent Warszawy do głosowania przeciwko jej odwołaniu 
nie narusza neutralności zalecanej przez Komisję Wenecką, ale wezwania 
do absencji już tak – pisze ekspert do spraw samorządowych.

Po uznaniu – z powodu niewystarczającej frekwencji – za nieważne referendum w sprawie odwołania prezydent Warszawy rozgorzał spór o to, czy głosowanie zostało przeprowadzone w sposób odpowiadający standardom europejskim. W szczególności dotyczy on tego, czy – jak formułuje to Prawo i Sprawiedliwość – zaangażowanie w kampanię referendalną premiera Donalda Tuska, prezydenta Bronisława Komorowskiego, a także prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz mieściło się w tych standardach.

Europa rekomenduje

Unia Europejska wprowadzenie mechanizmów demokracji bezpośredniej pozostawiła państwom członkowskim, dlatego nie uregulowała precyzyjnie tego zagadnienia. Odniosła się natomiast do niego jedna z agend Rady Europy – tzw. Komisja Wenecka (oficjalna nazwa: Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo). Komisja przyjęła w 2006 r. kodeks dobrych praktyk referendalnych, który stanowi zbiór rekomendacji dla państw członkowskich. Rekomendacje te w pełni odzwierciedlają wartości „europejskie". Ponieważ kodeks nie ma charakteru dyrektywy podlegającej ścisłemu wdrożeniu, stylistyka jego redakcji daleka jest od wymagań aktu prawnego. Dlatego spór o jego literę do niczego nie prowadzi. Nieprecyzyjność zapisów wymusiła przyjęcie po pół roku memorandum objaśniającego, które samo wymaga w niektórych aspektach objaśnień.

Niemniej jednak...