Ponadmaksymalne odsetki ustawowe

Uchwalając przepisy przeciwdziałające lichwie, parlamentarzystom zabrakło dalekowzroczności. Ostatnia decyzja o obniżce stóp procentowych powoduje, że są one niekonstytucyjne – pisze ekspert.

Piotr Kociubiński

Decyzja Rady Polityki Pieniężnej z 8 października br. dotycząca wysokości stóp lombardowych ma nie tylko znaczenie ekonomiczne, ale także – a może przede wszystkim – właściwie powinna być traktowana jako przecinająca istotny spór prawny.

Od 20 lutego 2006 roku w polskim porządku prawnym funkcjonuje instytucja prawna odsetek maksymalnych, uregulowana w art. 359 § 21–23 kodeksu cywilnego. W myśl tych przepisów maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, przy czym jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Na tle tych przepisów powstał jednak problem w sytuacji, gdy po dokonaniu czynności prawnej będącej źródłem naliczania odsetek – nade wszystko zawarciu stosownej umowy – stopa lombardowa NBP, a w konsekwencji wysokość odsetek maksymalnych, ulegnie obniżeniu.

Przeważał pogląd, że w konsekwencji od daty stosownej zmiany ulegnie obniżeniu także wysokość odsetek. Teza ta odwoływała się do ciągłości danego stosunku prawnego, jak...