Pierwsze pióra II Rzeczypospolitej

źródło: Wikipedia

Adolf Nowaczyński (1876–1944)

źródło: Wikipedia

Kornel Makuszyński (1884–1953)

źródło: Wikipedia

Stefan Żeromski (1864–1925)

źródło: Połączone Biblioteki WFiS UW, IFiS PAN i PTF

Irena Pannenkowa (1879–1969)

źródło: NAC

Stanisław Stroński (1882–1955) – pierwszy redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, znakomity publicysta, romanista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na Sejm w latach 1922–1935 związany ze Stronnictwem Chrześcijańsko- -Narodowym, a później Stronnictwem Narodowym. Zdeklarowany przeciwnik Józefa Piłsudskiego.

źródło: Biblioteka Narodowa

„Niech polska dusza w was i przez was przemówi" – błogosławił biskup Józef Teodorczuk redakcję w przeddzień wydania pierwszego numeru.

Dziennikarze są jak apostołowie, podkreślał biskup, powinni być wychowawcami narodu: „cucić obojętnych, ośmielać zalękłych i jednoczyć idących samopas". Stanisław Stroński zaprosił do współpracy publicystów, redaktorów i profesorów różnych specjalności, którzy gwarantowali, że powstanie pismo nie tylko na wysokim poziomie, ale i bardzo aktualne, gorące, „cucące obojętnych". Liczył na talent i wykształcenie autorów, a przede wszystkim na walkę o wspólną wizję odradzającego się państwa. Choć był specjalistą od średniowiecznej poezji francuskiej, doskonale się czuł się w roli publicysty, a później i polityka, chętnie wchodził w bieżące spory, i to ostro. Gazeta, której naczelny nieustannie atakował Piłsudskiego i jego obóz, płaciła za to ingerencjami cenzorskimi i – dosłownie – grzywnami.

Dwa filary

Nie tylko wstępniaki naczelnego miały wysoką temperaturę. Felietonistą gazety został Adolf Nowaczyński, jeden z najgłośniejszych dziennikarzy II Rzeczypospolitej, najostrzejsza szabla publicystyczna Narodowej Demokracji, z którą – jak...