Czy można przymusić sądy do sprawnego postępowania?

źródło: Shutterstock

Długo nie zawsze znaczy długo, a szybko – szybko.

Trudno polemizować z powszechnym dziś przekonaniem o przeciągających się postępowaniach sądowych. Wprawdzie nie wszystkie statystyki zdają się to potwierdzać, ale nie o to chodzi, aby dowodzić, że są kraje, w których jest jeszcze gorzej. Na pewno nie wszystkie sprawy ciągną się zbyt długo, bo wiele załatwianych jest szybko jak to tylko możliwe. Sprawa sprawie nierówna – nie można z góry powiedzieć, że długo to np. dwa lata, a miesiąc to szybkie załatwienie. Jeśli ta pierwsza sprawa była bardzo trudna, a druga banalna – to będzie dokładnie odwrotnie. Dlatego nie można wyznaczać sztywnych cezur czasowych ani narzucać terminów załatwiania spraw sądowych. Jest jedynie możliwe ostrożne stosowanie terminu „sprawności postępowania" jako kategorii z natury ocennej, względnej i niedookreślonej.

Rzeczywiste znaczenie tego pojęcia da się ustalić tylko w odniesieniu do konkretnej sprawy, przy uwzględnieniu jej natury (trudności i skomplikowania) oraz obciążenia sądu innymi obowiązkami. Dlatego ustawa z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki definiuje przewlekłość postępowania, że „trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania...