Kobiety, które dały Polkom prawo wyboru

źródło: AFP

Ruch sufrażystek w Wielkiej Brytanii: Emmeline Pankhurst (1858–1928) i jej dwie córki, Christabel i Sylvia, podczas demonstracji na ulicach Londynu, 1913 r.

źródło: NAC

Aleksandra Piłsudska podczas uroczystość poświęcenia szkoły powszechnej im. Józefa Piłsudskiego w Bezdanach

Słusznie jesteśmy dumni z naszych rodaczek, których tytaniczny wysiłek doprowadził ponad 100 lat temu 
do wydania dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, ale należy pamiętać, że walka o prawa wyborcze kobiet rozpoczęła się znacznie wcześniej.

Pierwszym przełomowym tekstem dotyczącym tej materii była „Deklaracja praw kobiety i obywatelki" z 1791 r. autorstwa Olimpii de Gouges. Wydane podczas rewolucji francuskiej dzieło jawnie ośmieszało hipokryzję rewolucjonistów, którzy nawoływali do walki o wolność i równość wszystkich ludzi, a w rzeczywistości walczyli jedynie o prawa mężczyzn. Sam jego tytuł w przewrotny sposób nawiązywał do słynnej Deklaracji praw człowieka i obywatela". Kwintesencją tekstu de Gouges było zawarte w nim znamienne zdanie: „Skoro kobieta może, zgodnie z prawem, zawisnąć na szubienicy, to powinna także móc stanąć na mównicy". Dla autorki stało się ono niestety prorocze: w 1793 r. została zgilotynowana. Powodem jej egzekucji, oprócz krytycznych uwag na temat rządów Robespierre'a, była właśnie także wspomniana „Deklaracja...".

Prawa wyborcze dla kobiet

76 lat po śmierci tej pierwszej znanej feministki jej marzenia zaczęły się ziszczać. W 1869 r. prawa wyborcze dla kobiet jako pierwszy na świecie wprowadził stan Wyoming w Stanach Zjednoczonych. Następna była wyspa Man, która dokonała tego w roku 1881. Za ich przykładem poszły mocarstwa półkuli południowej: Nowa Zelandia (1893 r.) i Australia (1902 r.). Ta druga dokonała tego w rok po politycznym oddzieleniu od Wielkiej Brytanii, stając się tym samym pierwszym w pełni suwerennym państwem,...