Powrót Pomorza do Polski w 1920 r.

źródło: AFP

Generał Józef Haller z wojskiem na Pomorzu, Tczew, 1920 r.

źródło: AFP

Rycina Zygmunta Wierciaka upamiętniająca moment zaślubin Polski z morzem

źródło: AFP

Zaślubiny Polski z morzem, trzeci z lewej – gen. Haller. Puck, 10 lutego 1920 r.

Tereny Pomorza Gdańskiego – zwanego również Prusami Królewskimi, a w terminologii niemieckiej Prusami Zachodnimi – były obszarem szczególnym i ważnym. Jarosław Kłaczkow

Od czasów średniowiecza na Pomorzu Gdańskim ścierały się wpływy polskie i niemieckie, a obszar przechodził z rąk do rąk. Pierwotnie związany z monarchią polską, w 1308 r. został zajęty przez Zakon krzyżacki i aż do 1466 r. pozostawał w jego władzy. Następnie przez kolejne 300 lat był częścią państwa polsko-litewskiego pod nazwą Prusy Królewskie. W 1772 i 1793 r., tj. w czasie I i II rozbioru Rzeczypospolitej, włączono go w obręb państwa pruskiego. Z krótkim epizodem Księstwa Warszawskiego (1807–1815), gdy odłączono od Prus ziemię chełmińską, michałowską i lubawską, a z Gdańska uczyniono wolne miasto, tereny te pozostawały we władzy niemieckiej aż do stycznia 1920 r.

Kto się tam osiedlał?

Tak jak zmieniała się przynależność terytorialna, tak samo ulegał modyfikacjom skład etniczny. Wśród Słowian, dominujących w okresie pierwszych wieków drugiego tysiąclecia, na tych terenach wraz z postępującym rozwojem gospodarczym zaczęła się osiedlać ludność pochodząca z różnych krajów niemieckich. W okresie nowożytnym napływała również polska ludność z sąsiedniego Mazowsza i z ziemi dobrzyńskiej. Przybywali również uchodźcy polityczni i religijni z zachodniej Europy, przede wszystkim niderlandzcy menonici, ale mieliśmy również na tym terenie grupy pochodzące z Wysp Brytyjskich czy Francji. Z biegiem czasu te inne grupy polonizowały...