Żołnierze generała Andersa

źródło: Instytut Literacki Paryż

Anders rozmawia z Józefem Czapskim (po lewej).

Po śmierci gen. Władysława Andersa smutek przepełnił Polaków na emigracji, szczególnie jego żołnierzy uratowanych z „nieludzkiej ziemi". Emigracja niepodległościowa żegnała wybitnego dowódcę i mecenasa kultury.

Wielu artystów, aktorów, malarzy, pisarzy i poetów zawdzięczało Generałowi nie tylko uratowanie życia, ale także możliwość tworzenia, występowania i rozwijania swoich umiejętności. W „wędrownej małej Polsce" 2. Korpusu Polskiego kwitło życie kulturalne, począwszy od przedstawień muzycznych, teatralnych, rewiowych, pokazów filmów, wystaw, a skończywszy na wydawaniu książek, prasy i tworzeniu różnego typu bibliotek.

Jak zauważył Juliusz Sakowski, gen. Anders „jak mało kto rozumiał znaczenie i wagę drukowanego słowa". Niewątpliwie jego zasługą było wyrażenie zgody Józefowi Czapskiemu, by Jerzy Giedroyc kierował Redakcją Czasopism i Wydawnictw Wojskowych najpierw w Wydziale Informacji i Oświaty Armii Polskiej na Wschodzie, a potem w Oddziale Kultury i Prasy 2. Korpusu Polskiego. Od końca 1945 roku Generał wspierał idee powstania Instytutu Literackiego, wydając jesienią 1946 roku rozkaz o jego organizacji w Rzymie oraz zapewniając wsparcie finansowe z funduszy własnych i wojskowych. Przyczynił się walnie do utworzenia jednej z najważniejszych oficyn wydawniczych polskiej emigracji niepodległościowej, a zarazem kultury polskiej w XX wieku.

Prasa we Włoszech

Czapski z Giedroyciem stworzyli wyśmienity tandem, który zaowocował niebywałym rozwojem prasy wojskowej we Włoszech na czele z „Dziennikiem Żołnierza APW", „Orłem Białym"...