Karać czy wychowywać?

W dyskusji o zaostrzeniu zasad odpowiedzialności karnej brakuje mi dostatecznie przekonującego uzasadnienia kierunku zmian.

Prezydent RP 2 grudnia 2022 r. podpisał ustawę z 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zmierzają jednoznacznie w kierunku zaostrzenia kar. Podwyższeniu uległy kary za niektóre przestępstwa. Wprowadzono również wiele mechanizmów zaostrzających proces wykonywania kary i wpływających na sposób orzekania w sprawach karnych.

Potępiać, a nie zaostrzać

Zmiana kodeksu karnego była przedmiotem szerokiej dyskusji długo przed zakończeniem procesu legislacyjnego. Myślę, że będzie również intensywnie dyskutowana w przyszłości. Przyglądając się tej dyskusji, należałoby w pierwszej kolejności „odczarować” pojawiające się w jej toku niektóre argumenty, które – pewnie z racji ich bardziej publicystycznego charakteru – mają największą moc oddziaływania na publiczny odbiór ustawy. Oczywiście odrzucić należy pogląd, że kontestowanie przepisów ustawy w zakresie, w jakim zaostrza ona zasady odpowiedzialności karnej, jest wyrazem jakkolwiek rozumianego przyzwolenia na popełnianie przestępstw określonego rodzaju lub lekceważącego stosunku do ofiar.

Niestety, argumentacja tego rodzaju rozgrzewała dyskurs publiczny, a nierzadko stawała się orężem wobec przeciwników zmian kodeksu karnego. Przyznać należy bowiem, że utrudnione pozostaje przeciwstawienie się tak zawężonemu tematowi dyskusji, w...