Kangur, opera i przemoc

autor zdjęcia: Serge Goujon/Shutterstock

źródło: Rzeczpospolita

Uluru (Ayers Rock), święte miejsce Aborygenów, pod którym dokonał się istny mord założycielski

źródło: Rzeczpospolita

Plon Przeł. Karolina Iwaszkiewicz, Czarne, Wołowiec 2023

źródło: Rzeczpospolita

Powrót do Uluru Przeł. Tomasz S. Gałązka, Art Rage, Warszawa 2022

„Plon” i „Powrót do Uluru” – dwie książki o Australii i Aborygenach. Opowieści o podboju, zbrodniach i niepamięci. Czy aby na pewno tylko o antypodach?

„Jesteśmy kamieniołomem świata” – mówi babka August, bohaterka powieści „Plon” Tary June Winch. Elsie szykuje się właśnie do przeprowadzki. Ma opuścić miejscowość Prosperous będącą pozostałością XIX-wiecznej misji luterańskiej, bo powstać tam ma kopalnia cyny, której złoża odkryto w okolicy.

Ów cytat wyczerpuje dylemat, wątpliwości nie ma: Aborygeni byli ofiarą kolonializmu. Począwszy od 1788 r., czyli pierwszych osadników w Australii (w zasadzie brytyjskich zesłańców), a skończywszy na opresyjnej polityce asymilacji w wieku XX. Według wielu nikczemnej, bo prowadzącej do śmierci języków i zwyczajów oraz do rozrzedzenia aborygeńskiego żywiołu w zachodnich wzorcach.

Przełożony przez Karolinę Iwaszkiewicz „Plon” to powieść o powrocie do korzeni, a wehikułem tej podróży jest język. Oprócz August poznajemy dwie inne opowieści – dziadka August, Alberta, a także wielebnego Greenleafa, założyciela misji w Prosperous z 1880 r. Kiedy pierwszy raz się tam znalazł, ujrzał „niskie wzgórza pokryte szarymi skałami wulkanicznymi,...