Związki zawodowe nie tylko dla zatrudnionych na etat

Ustawa o związkach zawodowych daje istotne prawa także osobom, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Mikroprzedsiębiorcy mogą zakładać organizacje związkowe, uczestniczyć w sporach zbiorowych i wspólnie negocjować warunki pracy – mówi dr hab. Monika Latos-Miłkowska z Akademii Leona Koźmińskiego.

∑ Jest pani autorką opracowania „Zbiorowa ochrona osób wykonujących pracę na własny rachunek”. Opisuje w nim pani szczegółowo skutki nowelizacji ustawy o związkach zawodowych z 2019 r. w kontekście osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Jak aktualne przepisy mogą wesprzeć samozatrudnionych? Czy zrzeszanie się w związkach zawodowych przez osoby pracujące na własny rachunek ma sens?

Przede wszystkim aktywność związkowa to ogromne wsparcie w negocjowaniu warunków zatrudnienia. Mimo że nie mówimy – w rozumieniu prawa – o pracownikach, to takie osoby mają możliwość zawarcia np. układu zbiorowego pracy, który reguluje warunki zatrudnienia lub poprawia relacje na linii podmiot zatrudniający – samozatrudniony.

∑ Badanie pokazuje, że osoby samozatrudnione mają dziś ochronę związkową, chociaż w znikomym stopniu z niej korzystają. Tymczasem korzystanie z tej ochrony jest dla nich potencjalnie korzystne?

Tak, i to nie tylko dla nich. Prawa zbiorowe na analogicznych zasadach co samozatrudnionym przysługują także osobom świadczącym pracę w ramach umów cywilnoprawnych. Ustawa o związkach zawodowych posługuje się tu kategorią „osób świadczących pracę zarobkową na innej podstawie niż stosunek pracy”. W tym mieszczą się zarówno samozatrudnieni, jak i zleceniobiorcy lub osoby świadczące pracę na...