Minima legitimia, czyli o delegalizacji władzy sądowniczej

Rozwiązanie w obecnej ustawie o KRS urzeczywistnia standard konstytucyjny. Wybierana przez Sejm sędziowska część Rady ma pośrednią legitymację demokratyczną do reprezentowania obywateli.

Niezależnie od prezentowania w ostatnich latach jednostronnego i zdeformowanego obrazu wymiaru sprawiedliwości debata o zmianach w polskim sądownictwie koncentruje się głównie na ocenie, jak model nominacji sędziowskich wpływa na ocenę niezawisłości sędziów. To nie jest nowe zagadnienie i pozostaje przedmiotem ożywionych dyskusji w gremiach prawniczych co najmniej od połowy XIX w. Wbrew dominującej narracji sam wybór sędziów przez polityków jako reprezentantów obywateli wybranych w demokratycznych wyborach może, ale nie musi prowadzić do „upolitycznienia” sądownictwa rozumianego jako podporządkowanie w działalności orzeczniczej politykom czy realizacja ich oczekiwań. Czy tak się stanie? To zależy od realnej możliwości wpływania polityków na działalność sądów i trybunałów. Konstytucyjne gwarancje niezależności umożliwiają sędziemu sprawowanie urzędu wedle kryteriów obiektywizmu i sprawiedliwości oraz oderwanie się od wcześniejszych relacji, sympatii czy uprzedzeń.

Legitymacja demokratyczna

W demokracji liberalnej wszelka władza państwowa pochodzi od obywateli, którzy sprawują ją w wyborach przede wszystkim za pośrednictwem organów prawodawczych, wykonawczych oraz władzy sądowniczej. Sędziowie nie stanowią przy tym grupy niepodlegającej demokratycznym regułom. Przeciwnie, podobnie jak piastuni innych władz państwa, podlegają...