Asesorzy sądowi znów przed ETPC (1)

Mankamenty obowiązujących regulacji prawnych nie przeszkadzają zbadać skutecznie niezawisłości sędziego.

Stowarzyszenie Absolwentów i Aplikantów KSSiP VOTUM 25 października 2024 r. złożyło opinię przyjaciela sądu w sprawach połączonych toczących się przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (ETPC), a dotyczących sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez asesorów sądowych. Z komunikatu ETPC wynika, że zarzuty wobec nich koncentrują się na rzekomej zależności ich przyszłych nominacji na stanowiska sędziów od wniosku KRS, która – jak wynika z poprzednich wyroków ETPC – została ukształtowana nieprawidłowo, co rodzi ryzyko wpływu władzy politycznej na proces ich nominacji.

Pojawiła się zatem okazja, aby przybliżyć raz jeszcze istotę i funkcję asesury sądowej. Chociaż jej tradycja w polskim systemie prawnym sięga 1929 r., wciąż jest dla większości obywateli terminem obcym i niezrozumiałym. Jest to o tyle istotne, że mimo bardzo pozytywnych opinii o tej grupie młodych sędziów (zob. np. raport Fundacji Court Watch Polska „Obywatelski monitoring sądów 2021”), opublikowany został projekt ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych autorstwa Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia zakładający likwidację asesury sądowej.

Asesor sądowy to, mówiąc w skrócie, kandydat na sędziego, zatrudniony w sądzie i sprawujący wymiar sprawiedliwości w zakresie niemal równym sędziowskiemu, ale z prawem orzekania tylko przez z góry określony czas. Asesura...