Mediacja w postępowaniu karnym – niewykorzystane narzędzie sprawiedliwości naprawczej

Korzyści wynikające z postępowania mediacyjnego w procesie karnym nie są ukształtowane w sposób, który czyniłby mediację atrakcyjną ścieżką rozwiązywania sporu.

Międzynarodowy Dzień Mediacji obchodzony jest corocznie w trzeci czwartek października. Data ta nie jest przypadkowa – wybrana została w 2005 r. przez amerykańską organizację Association for Conflict Resolution (ACR). W Polsce święto to obchodzone jest od 2008 r. z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości. Ponadto 13 października 2025 r. rozpoczął się także „Tydzień mediacji”, który wpisuje się w inicjatywy zmierzające do uświadamiania społeczeństwa, w tym także prawników, czym jest mediacja, jakie są jej zasady i na czym polega.

W gąszczu wydarzeń związanych z obchodami „Tygodnia mediacji” można odnieść wrażenie, że mediacja jest domeną wyłącznie spraw cywilnych, dotyczących prawa prywatnego. Potwierdza to komunikat opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, który w gruncie rzeczy pomija mediację w sprawach karnych. Wydaje się więc, że warto zasygnalizować, iż instrument ten nie jest obcy procesom karnym, a jego pozytywne rezultaty nie zostały dotychczas wyczerpująco wykorzystane.

Mediacja w kodeksie postępowania karnego

Mediacja przewidziana została w kodeksie postępowania karnego w art. 23a jest dobrowolnym, bezstronnym, poufnym i – co do zasady – krótkim postępowaniem zmierzającym do „wygaszenia konfliktu” pomiędzy oskarżonym (podejrzanym) a pokrzywdzonym przestępstwem. Negatywnie zakończone postępowanie mediacyjne nie ma żadnego znaczenia dla...