Zrobił dla Żydów tyle, ile mógł
Trzeba cierpliwie tłumaczyć, jak wiele dobrego zrobił dla Żydów Pius XII i że w tamtych warunkach nie mógł zrobić więcej. Poza tym jego beatyfikacja to wewnętrzna sprawa Kościoła katolickiego – mówi włoski filozof Rocco Buttiglione
Rz: Czy postawę Piusa XII wobec eksterminacji Żydów w czasie II wojny można nazwać kontrowersyjną?
Tak. Bo z jednej strony pomagał prześladowanym Żydom, a z drugiej oficjalnie, ostro i zdecydowanie nie potępił nazizmu. Ale zrobił to już jego poprzednik Pius XI w encyklice „Mit brenneder Sorge” w 1937 r., jednoznacznie potępiając nazizm. W innej encyklice „Divini redemptoris” potępił komunizm. W czasie wojny Pius XII miał ograniczone pole manewru. Nie mógł potępić nazizmu, nie potępiając jednocześnie komunizmu. A potępieniem komunizmu naraziłby się na zarzuty osłabiania wysiłku wojennego koalicji antyhitlerowskiej. Potępienie nazizmu oznaczałoby też osłabienie Niemiec wojujących z komunistyczną Rosją.
Dziś uważamy, że II wojna była walką demokracji z totalitaryzmem. Ale dla Piusa XII i jemu współczesnych ta wojna była przede wszystkim wojną nazizmu z komunizmem. Obawiano się, że porażka Niemiec wystawi Europę na pastwę komunizmu. Wówczas prawie nikt nie zdawał sobie sprawy z rzeczywistej potęgi USA. Taki właśnie układ sił na świecie widzieli Pius XII i niemal wszyscy mu współcześni. Pius XII, podobnie jak niemieccy patrioci, pokładał nadzieję w tym, że uda się obalić nazistów w Niemczech. Liczył na zamach stanu. I – jak się zresztą później okazało – był w kontakcie z zamachowcami z 20 lipca 1944. Nie chciał, żeby Niemcy, bastion oporu przeciw komunizmowi, upadły...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta