W środku europejskiego piekła

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Okładka „Mein Kampf” Hitlera

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Radziecki plakat z wizerunkiem Stalina dotyczący kolektywizacji rolnictwa

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Polski plakat wydany z okazji Dni Morza w 1939 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Owacja w Reichstagu na cześć Hitlera z okazji przyłączenia Sudetów do Rzeszy, listopad 1938 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Minister spraw zagranicznych RP Józef Beck w Paryżu, 1936 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Chamberlain i Hitler w Monachium, wrzesień 1938 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Marszałek Józef Piłsudski rok przed śmiercią. Nigdy nie dowiemy się, co by uczynił w latach 1938 – 1939

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Sala sejmowa podczas przemówienia Becka, odrzucającego żądania niemieckie w maju 1939 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Ribbentrop podpisuje układ Trzeciej Rzeszy z ZSRR w sierpniu 1939 r.

Jak po wielkiej wojnie przyszła jeszcze większa

„Uratowałem pokój dla naszego pokolenia” – powiedział brytyjski premier Neville Chamberlain po powrocie z konferencji w Monachium, podczas której mocarstwa europejskie – i te dyktatorskie, i te demokratyczne – cynicznie wydały wyrok śmierci na Czechosłowację. Wkrótce stwierdzenie to przybrało wymiar szyderczego żartu, ale jakże trafnie streszczało politykę ustępstw państw zachodnich wobec Niemiec.

System wersalski

Wielka wojna obaliła dotychczasowy porządek w Europie. Padły monarchie ujarzmiające m.in. Polaków, a uciśnione dotąd narody uzyskały niepodległe państwa. Wydawało się, że Francja zostanie hegemonem Starego Kontynentu. Okaleczona hekatombą ofiar nie miała jednak dość sił, a dotychczasowy sojusznik zza kanału La Manche nie zamierzał jej tego ułatwiać.

Zwycięskie państwa ententy podyktowały Niemcom pokój, którego warunki były bardzo surowe: utrata Alzacji i Lotaryngii, Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego oraz kolonii. Obarczone winą za rozpętanie wojny zostały rozbrojone i zobowiązane do wypłaty odszkodowań. Aby zabezpieczyć świat przed podobnym konfliktem, powołano Ligę Narodów, która miała strzec ogólnoświatowego bezpieczeństwa.

System wersalski od początku niósł symptomy nowego kryzysu. Niemcy nie rozumieli swej przegranej i nie chcieli pogodzić się z narzuconym dyktatem. Niezadowolone były również...