Zapisywanie palimpsestu

autor zdjęcia: Radek Pasterski

źródło: Fotorzepa

Tadeusz Gadacz

autor zdjęcia: Janusz Kapusta

źródło: Rzeczpospolita

Z profesorem Tadeuszem Gadaczem rozmawia Krzysztof Masłoń

Rz: Czy filozofia jest nauką czy może – jak twierdził Ortega y Gasset – ani nauką, ani wiedzą, lecz... nieprzyzwoitością, polega bowiem na „obnażaniu rzeczy i oblekaniu ich jedynie w nagość”.

Tadeusz Gadacz: Wszystko zależy od tego, co się rozumie przez naukę. Jeżeli myślimy o tych naukach, które zrobiły karierę na przełomie XIX i XX wieku, czyli o naukach ścisłych, to w tym sensie filozofia nauką nie jest. Jednym z kluczowych problemów podejmowanych już przez Wilhelma Diltheya czy Maksa Webera jest próba wykazania różnicy między naukami humanistycznymi, generalnie nazywanymi naukami o duchu, a naukami ścisłymi. Toczyły się o to spory dość zasadnicze. Myślę, że najcelniej rzecz ujął Hans Georg Gadamer, zwracając uwagę, że nauki przyrodnicze zajmują się przedmiotami dającymi się jakoś zobiektywizować za pomocą metody poznawczej, natomiast nauki humanistyczne zajmują się podmiotami, żywymi ludźmi, których myślenie wyrasta z emocji, życia, doświadczenia. I wcale nie oznacza to, że w naukach humanistycznych nie chodzi o prawdę. Chodzi o prawdę, tylko jest ona zawsze widziana z perspektywy subiektywnej, co jest nie do przezwyciężenia.

Także pańska „Historia filozofii XX wieku”, której pierwszy tom właśnie się ukazał, przynosi subiektywny obraz tej nauki – nie nauki.

Największa trudność łącząca się z pisaniem o myślicielach i dziełach tak nieodległych w...