Wielka radość Woltera

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Zniszczenie floty tureckiej w zatoce Czesma w 1770 r., mal. Jacob Philipp Hackert, 1771 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Admirał Aleksiej hr. Orłow, pogromca floty tureckiej spod Czesmy, mal. Carl Ludwig Johann Christineck, 1779 r.

Na wodzie pisane... opowieści marynistyczne z Polski i ze świata

Krzysztof Masłoń, krytyk literacki „Rzeczpospolitej"

Przesadne byłoby stwierdzenie, że to Polska wywołała pierwszą wojnę rosyjsko-turecką w 1768 roku, ale jest faktem, że to w pogoni za konfederatami barskimi rosyjska jazda zapędziła się przez polską granicę do małego tatarskiego miasteczka Bałta znajdującego się na terytorium tureckim. Wojna rozpoczęta w październiku 1768 r., miała się rozstrzygnąć na obszarach położonych nad Morzem Czarnym, od Azowa po ujście Dunaju, a istotną rolę przeznaczono w niej marynarce wojennej.

Caryca Katarzyna II doceniała znaczenie tej ostatniej. Za jej 34-letniego panowania, wybudowano w Rosji 103 liniowce i 90 fregat. W odrodzeniu floty rosyjskiej ogromną rolę odegrali cudzoziemcy angażowani do niej nie tylko na admiralskie stanowiska. Od 1769 roku ekspediowano na Morze Śródziemne rosyjską Flotę Bałtycką, by uderzyła tam na tureckie tyły. „Na jej czele – pisze brytyjski pisarz i historyk Simon Sebag Montefiore w książce »Potiomkin. Książę książąt«...