Gdy zaliczka przekształci się w karę umowną

Kwota uiszczona przez kontrahenta z tytułu odstąpienia od kontraktu nie jest ekwiwalentem za wykonaną usługę 
czy dostawę towarów. Ma ona charakter odszkodowawczy (sankcyjny) i nie odnosi się do czynności opodatkowanych VAT.

Adam Czekalski

∑ Prowadzę działalność w zakresie dostawy i montażu urządzeń technicznych. Z tytułu zawieranych transakcji z reguły oczekuję wpłacenia zaliczki (ok. 20 proc. wartości zamówienia). W celu zabezpieczenia swoich interesów w zawieranych umowach przewiduję karę umowną w kwocie ok. 30 proc. wartości kontraktu w razie zerwania umowy przez kontrahenta (przy czym zaliczka zostaje zarachowana na poczet odszkodowania). Jak udokumentować rozliczenie VAT w przypadku przekazania mi przez nabywcę zaliczki, a następnie zerwania przez niego umowy? Czy mam prawo do korekty VAT należnego? Czy nowelizacja VAT, która weszła w życie 1 stycznia br., wprowadziła zmiany w tym zakresie? Czy mogę wystawić fakturę VAT wcześniej niż przed terminem otrzymania zaliczki? – pyta czytelnik.

Jak przewiduje art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące czynności: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Przez świadczenie usług (art. 8) do celów VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby...