Nadużycie prawa w VAT: nowa klauzula, stara zasada

Postanowienia umowne mogą być przez organy pominięte, jeżeli okaże się, że stanowią sztuczną konstrukcję, stworzoną tylko w celu uzyskania korzyści podatkowych. Tak twierdzi od dawna TSUE, a od roku także krajowe przepisy o VAT.

Paweł Kamiński, Marcin Palusiński

Ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania wprowadzona w połowie 2016 r. nie ma zastosowania do VAT. Bazując jednak na koncepcji TSUE zakazu nadużycia prawa podatkowego, organy podatkowe mogły już wcześniej kwestionować „VAT-owskie optymalizacje".

Nie ma i nie było dowolności

Zgodnie z wprowadzoną w połowie roku 2016 ogólną klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania czynności dokonane przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkują osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny. Zasada ta znajduje zastosowanie do wszystkich korzyści podatkowych uzyskanych po 15 lipca 2016 r.

Klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie stosuje się do podatku od towarów i usług, co jednak nie oznacza, że w tym podatku panuje dowolność. Wręcz przeciwnie, organy podatkowe już od dawna mogą kwestionować działania gospodarcze, które według nich nie mają sensu ekonomicznego innego niż korzyść podatkowa. Tyle, że do tej pory rzadko z tej możliwości korzystały.

Wskazówki Trybunału Sprawiedliwości UE

Podstawę do tego daje orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W precedensowym wyroku z 21 lutego 2006 r. w sprawie C-255/02, Halifax Plc,...