Kiedy skarbówka może zakwestionować transakcję

źródło: Rzeczpospolita

PROCEDURY | Organy podatkowe, posługując się instytucją „pozorności", nie mają prawa kwestionować skutków podatkowych prawidłowo i ważnie podjętych czynności.

W przepisach prawa podatkowego funkcjonują instytucje, których zastosowanie może skutkować uznaniem, że skutki podatkowe dokonanych przez podatników czynności powinny być inne niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Rozwiązanie takie przewiduje w szczególności art. 199a ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), który uprawnia organy podatkowe do zakwestionowania skutków podatkowych czynności pozornych. W praktyce sporo wątpliwości budzi rozróżnienie tej instytucji od tzw. klauzuli o unikaniu opodatkowania.

Jaki był cel i zamiar stron

Zgodnie z art. 199a o.p., ustalając treść czynności prawnej, organy podatkowe uwzględniają zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli, które zostały złożone przez strony. W sytuacji, gdy pod pozorem dokonania czynności prawnej wykonano inną czynność prawną, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Organy podatkowe posiadają zatem nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek ustalenia rzeczywistej treści czynności cywilnoprawnej i wywiedzenia z niej właściwych skutków prawno-podatkowych. Pozorność, o której mowa, może przybrać dwie formy.

1. Gdy strony w rzeczywistości nie zamierzają wywołać żadnych skutków prawnych, czynność taka jest uważana za nieważną.

2. Natomiast w sytuacji gdy strony dokonują czynności w celu...