Kary umowne w dobie koronawirusa

W czasie pandemii wiele zobowiązań nie może być realizowanych zgodnie z zamierzeniami stron umowy. Obecna sytuacja wywołuje, więc sporo pytań przedsiębiorców. Jedni pytają czy mogą zostać naliczane kary umowne? Inni czy faktycznie istnieje obowiązek zapłaty kary umownej? Jeżeli tak, to czy nie można tej kary pomniejszyć z uwagi na zaistniałe okoliczności? Ewa Flor

Szukając odpowiedzi na powyższe pytania należy w pierwszej kolejności przypomnieć czym jest kara umowna w rozumieniu kodeksu cywilnego. W świetle art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego karę umowną zastrzega się w umowie jako określoną stawkę do zapłaty w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego (tj. takiego, którego przedmiotem nie jest suma pieniężna).

W praktyce zastrzeżenie kary umownej jest dużym ułatwieniem dla wierzyciela. Występując do sądu z roszczeniem o zapłatę kary umownej wierzyciel będzie musiał wykazać sam fakt zastrzeżenia kary umownej i niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika (wyrok SN z 9 lutego 2005 r., II CK 420/04). Co ważne, Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów o mocy zasady prawnej (z 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03) opowiedział się za poglądem, że przesłanką roszczenia o karę umowną nie jest szkoda wyrządzona przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Wierzyciel może więc dochodzić kary umownej bez względu na to, czy szkoda powstała oraz nie musi wykazywać jej wysokości. Natomiast w przypadku braku zastrzeżenia kary umownej występując o odszkodowanie na podstawie art. 471 K.c. wierzyciel musi wykazać dodatkowe przesłanki takie jak oprócz faktu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania – szkoda oraz adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem w...