Jak powstawał kalendarz?

autor zdjęcia: Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Kalendarz egipski znajdujący się na suficie grobowca Senenmuta, zaufanego sługi królowej Hatszepsut

Wiele obiektów na świecie ubiega się o miano najstarszego kalendarza. Obecnie przyjmuje się, że najstarszy jest kamienny układ Wurdi Youang sprzed 11 tys. lat znajdujący się w Australii. Ale do tego miana aspirują także pewne zabytki w Szkocji, Bułgarii i Chorwacji. Nie ulega jednak wątpliwości: ludzie już w epoce kamiennej odczuwali potrzebę odmierzania czasu i tworzenia kalendarzy.

Już tylko dni dzielą nas od końca 2023 i początku 2024 roku. Dlatego obok innych zakupów, jakie musimy zrobić, nie możemy zapomnieć o nowym kalendarzu. W smartfonie sam się utworzy, ale jeśli chcemy mieć kalendarz na ścianie, w kieszeni lub torebce, to musimy go nabyć. Oglądając taki nowy kalendarz, możemy się zastanowić, jak doszło do zaplanowania jego struktury: podziału na miesiące i tygodnie oraz ustalenia, w jakich momentach (wyznaczanych astronomicznie) owe miesiące i tygodnie się zaczynają.

Prapoczątki kalendarzy

Ludzie, gdy tylko zaczęli myśleć, zauważyli regularność zmian dnia i nocy, pór roku i całych kolejno po sobie następujących cykli. Ślad tego myślenia pozostał w różnych zabytkach, które wydobywają archeolodzy i wiążą właśnie z paleolityczną rachubą czasu. Wiele obiektów na świecie ubiega się o miano najstarszego kalendarza. Obecnie przyjmuje się, że najstarszy jest kamienny układ Wurdi Youang znajdujący się w Australii. Naukowcy wnioskują, że powstał 11 tys. lat temu. Ciekawe jest uzasadnienie tego datowania.

Otóż jak w każdym takim kamiennym kalendarzu określone układy kamieni pozwalają wykryć moment zachodu słońca w ważnych dniach: równonocy albo przesilenia wiosennego czy jesiennego, co pozwala dzielić czas na cykle: wiosnę, lato, jesień i zimę. Ludzie...