Kontrola gminnych uchwał i zarządzeń – zasady, skutki, terminy

Od daty doręczenia gminie rozstrzygnięcia nadzorczego jej organy nie mogą traktować aktu objętego tym rozstrzygnięciem jako obowiązującego i wywołującego skutki prawne.

Zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 40 ze zm.; dalej: u.s.g.) stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.

Organami nadzoru są przy tym prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 16 czerwca 2020 r. (I OSK 750/20, LEX nr 3048066) wyjaśnił, że zawarte w treści ww. przepisu sformułowanie „wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa” należy odczytywać w ten sposób, iż zarządzenie/uchwała, której nieważność stwierdził organ nadzoru, od daty doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego nie wywołuje skutków prawnych. Innymi słowy, wstrzymanie wykonania aktu na podstawie art. 92 ust. 1 u.s.g. należy rozumieć jako tymczasowe pozbawienie skutków prawnych, które wynikają z niego zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio.

Jednak dopiero od daty doręczenia gminie rozstrzygnięcia nadzorczego organy gminy nie mogą traktować aktu objętego tym rozstrzygnięciem jako aktu obowiązującego oraz wywołującego skutki prawne. Takie rozumienie art. 92 ust. 1 u.s.g. znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, w tym także w...