Podziemne fabryki

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Plut. Henryk Borecki ps. Smutniak z Batalionu AK „Kiliński” z pistoletem maszynowym Błyskawica

źródło: MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W WARSZAWIE

Błyskawica (na górze) i sten używane podczas Powstania Warszawskiego

Wycinali z papieru szablony na pancerne blachy, które spawali bezpośrednio na zaimprowizowanej konstrukcji wysłużonego chevroleta. Były to przeważnie płyty ze sklepowych kas pancernych. Powstańcy przynieśli te ciężary z odległych ulic Śródmieścia. Ileż było ofiarności i poświęcenia w ciągu tych dziewięciu dni i nocy szaleńczej pracy w warsztacie na Tamce pod kierunkiem plut. Józefa Fernika ps. Globus. Pamiętam zapuchnięte oczy „Szczepka”, czerwone od blasku palników „Strażaka”, „Młota” i „Antosia” – wspominał budowę powstańczego pancernego „Kubusia” Stanisław Kopf ps. Malarz.

Pod koniec 1942 roku w szeregach armii Polskiego Państwa Podziemnego służyło 200 tys. żołnierzy, którzy mieli na uzbrojeniu 53 tys. sztuk broni, w tym tylko 6 proc. maszynowej. Dlatego Armia Krajowa rozpoczęła produkcję broni. Powstało Biuro Badań Technicznych, które zatrudniało ok. 30 osób i miało poligon w lasach koło Józefowa. Tylko w Warszawie działało pięć wytwórni materiałów wybuchowych, a całkowita okupacyjna produkcja wyniosła 70 ton. Biuro konstrukcyjne i fabryki działały pod jednolitym kierownictwem Departamentu Produkcji. Konstruktorzy stworzyli prototypy broni maszynowej, granatów ręcznych,...