AK poza czarną i białą legendą

autor zdjęcia: Janusz Kapusta

źródło: Rzeczpospolita

autor zdjęcia: Danuta Matloch

źródło: Fotorzepa

Armia Krajowa była najważniejszym niekomunistycznym ruchem oporu w okupowanej przez nazistów Europie. Ci, którzy uznają walkę z Hitlerem za miarę moralności, muszą poważnie potraktować jej historię

Egzekucja miała miejsce ostatniego dnia sierpnia 1941 r. na rynku w Wierzbniku w środkowej Polsce. Minęły dwa lata od wspólnej niemiecko-sowieckiej inwazji, która unicestwiła państwo polskie. Dziesięć tygodni wcześniej Niemcy zdradziły sojusznika i najechały na ZSRR.

Wierzbnik zamieszkany przez Polaków i Żydów leżał w obrębie Generalnego Gubernatorstwa. Tej niedzieli, kiedy Polacy wychodzili z kościoła, zobaczyli szubienicę. Niemieccy policjanci wybrali 16 lub 17 Polaków – w tym co najmniej jedno dziecko – i polecili grupie Żydów ściągniętych tego ranka z getta przeprowadzić egzekucję.

Pokazowe zabijanie cywilów było jedną z wielu niemieckich metod łamania polskiego oporu. Pod koniec 1939 r. i na początku 1940 r. Niemcy wymordowali kilkadziesiąt tysięcy wykształconych Polaków. Od czerwca podejrzani Polacy byli zsyłani do Auschwitz i innych obozów. Polskie społeczeństwo miało być zredukowane do roli niezróżnicowanej masy biernych robotników.

Polityka Niemców w stosunku do Żydów była inna, chociaż istota tej różnicy nie od razu była jasna. Żydowskie elity zostały oszczędzone, część z nich weszła w skład Judenratów i sił policyjnych zajmujących się lokalnymi sprawami żydowskimi na zlecenie Niemców.

Chociaż śmiertelność w niektórych gettach była wysoka, latem 1941 r. Żydzi nie mieli...