Paliło się, waliło. A oni śpiewali

źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Niezakazane już piosenki śpiewają coraz częściej dzieci – jak te na kocercie zorganizowanym przez Muzeum Powstania Warszawskiego

źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

≥Scena walk powstańczych na Mokotowie

źródło: Rzeczpospolita

O tym, że piosenki z sierpnia 1944 roku wciąż (a może – znów) są popularne i jednoczą ludzi, świadczyć może wspólne śpiewanie ich na pl. Piłsudskiego

źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Okładka wydanego w tym roku przez Muzeum Powstania Warszawskiego śpiewnika oraz słowa i melodia „Marszu Mokotowa”

źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Najważniejsze były słowa. Melodię brano z przedwojennych szlagierów

Znamy najlepiej „Marsz Mokotowa”, „Pałacyk Michla” i „Warszawskie dzieci”. Potrafimy być może zanucić jedną zwrotkę „Sanitariuszki Małgorzatki”. Ale inne melodie już wypadają znacznie słabiej. Tylko powstańcy do dziś świetnie pamiętają słowa piosenek, które towarzyszyły im w 1944 roku

Jak można w ogóle śpiewać, gdy nad głowami świszczą kule, bomby rozrywają budynki, a czołgi rozwalają barykady?

– Kiedy walczyliśmy, oczywiście nikomu nie w głowie były śpiewy. Ale przecież pojawiały się też chwile spokoju, takiego niby normalnego życia, czas oczekiwania. Wtedy towarzyszyły nam piosenki. Zwłaszcza lubiłem te z energią, wesołe, rytmiczne, zachęcające i podtrzymujące na duchu – mówi Tymoteusz Duchowski „Motek” w powstaniu harcerz Szarych Szeregów.

Śpiewanie i słuchanie tych „zakazanych” piosenek było wtedy z jednej strony przejawem ruchu oporu wobec Niemców, a z drugiej – prostą potrzebą przekazania emocji i obcowania choćby z namiastką kultury. Czasami jednak bywało niebezpieczne.

Pod ostrzałem i w płomieniach

Piosenkarka i aktorka Hanna Brzezińska wspominała występy dla żołnierzy na Starym Mieście: „Stawaliśmy na beczce po kapuście, a wkoło nas zbierali się żołnierze i ludność cywilna. Staraliśmy się żyć normalnie... Pierwszy koncert odbył się na Kilińskiego 3, na podwórzu. Stał tam cały oddział, który...