Najszczęśliwszym byłbym z ludzi

źródło: ARCHIWUM „MÓWIĄ WIEKI”, wikipedia

Plakat filmu „Lord Jim” z 1965 r. z Peterem O'Toolem w roli głównej

źródło: ARCHIWUM „MÓWIĄ WIEKI”, wikipedia

Pierwsze wydanie „Lorda Jima” z 1900 r.

źródło: ARCHIWUM „MÓWIĄ WIEKI”, wikipedia

Joseph Conrad (Józef Korzeniowski)

Antoni Libera o „Lordzie Jimie” Josepha Conrada powiedział w 2000 roku krótko, ale wyczerpująco: „Nowatorska i klasyczna zarazem, najtrudniejsza i najpoczytniejsza, światowa i swoiście polska czwarta powieść Conrada: otwiera wiek XX (rok powstania 1900), zapowiada jego kluczowe problemy i konflikty, a u jego schyłku nic nie traci ze swej urody i mocy.

Wzór prozy i powieści. Drogowskaz filozoficzny i moralny. Legenda stuletniej recepcji. Pasjonująca lektura”.

Początek opowiadania, nazwanego pierwotnie „Jim: szkic”, spisał Conrad w grubym albumie, niegdyś należącym do jego babki Teofili Bobrowskiej. Sąsiaduje on tam z różnymi wierszami na ogół kiepskich – jak twierdzi wybitny conradysta, Zdzisław Najder – autorów związanych z Liceum Krzemienieckim. Ciekawe, że znajduje się wśród nich utwór Józefa Korzeniowskiego, autora „Kollokacji” – „Kiedy będziesz szczęśliwym!”. Kończy się on następująco:

Gdyby mi przeczucie wieszcze,

Które mię tak często łudzi,

Wróciło Ojczyznę jeszcze,

Najszczęśliwszym byłbym z ludzi.

Sześć kartek dalej zaczyna się rękopis „Jima”, zajmujący – z licznymi skreśleniami i poprawkami – 28 stron albumu. Po raz pierwszy napomyka o nim Conrad w czerwcu 1898 roku. Planował „Jima” na 20 – 25 tys....