Kiedy ZUS może umorzyć składki na ubezpieczenie społeczne

źródło: materiały prasowe

Robert K. Adamczewski

Postępowanie | W wielu przypadkach organy powinny co najmniej poważnie rozważyć zasadność umorzenia zaległych składek. Tymczasem często traktują te okoliczności jako nieistotne.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, obok zasadniczych kwestii związanych z zasadami obliczania i pobierania składek na ubezpieczenie społeczne, przewiduje dopuszczalność umorzenia należności z tego tytułu. Jest to sytuacja wyjątkowa, co wyraźnie zaznaczył ustawodawca. Ponieważ umorzenie należności z tytułu składek pociąga za sobą ubytek w przychodach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosowanie tej ulgi opatrzone jest dość rygorystycznymi warunkami.

Podstawę materialnoprawną umorzenia należnych składek stanowi art. 28 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych [dalej ustawa] oraz rozporządzenie z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne [dalej: rozporządzenie].

Decyzja niezupełnie dowolna

Co do zasady umorzenie należności z tytułu składek w całości lub w części możliwe jest tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności w rozumieniu art. 28 ust. 3 ustawy. I nawet jeżeli zachodzi przesłanka całkowitej nieściągalności należności z tytułu składek, ZUS nie ma obowiązku wydania decyzji o ich umorzeniu. Brzmienie art. 28 ust. 1 ustawy, w szczególności użycie w nim zwrotu „mogą być umarzane", wskazuje, że rozstrzygnięcie ZUS w tym przedmiocie ma charakter uznaniowy. Nie oznacza to jednak, że decyzja ZUS w tej sprawie może być zupełnie dowolna. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem...