Sądy stosują konstytucję Nie zastępują Trybunału Konstytucyjnego
Prof. Janusz Trzciński | Sądy administracyjne stosują ustawę zasadniczą wprost znacznie częściej niż cywilne
Rz: Czy sądy w Polsce mają prawo wprost stosować konstytucję?
Janusz Trzciński: Tak, oczywiście. Podstawą prawną jest jej art. 8, który mówi, że konstytucja jest najwyższym prawem w Polsce. Z ust. 2 wynika, że konstytucję stosuje się bezpośrednio, chyba że jej przepisy stanowią inaczej. Ten przepis został wprowadzony jako odpowiedź na dotychczasową doktrynę i praktykę. Od lat 50. do późnych 80. w doktrynie pokutował pogląd, że konstytucja jest ustawą zasadniczą, ale jednocześnie sądom na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 1955 r. zakazywano jej stosowania.
Dlaczego?
Uzasadnienie było takie, że konstytucja jest aktem zbyt ogólnym. Podkreślano, że to dokument ramowy, że nie da się go w sądzie zastosować. Ta koncepcja konstytucji jako dokumentu jedynie politycznego powoli zaczęła erodować. Dlatego w 1997 r. wpisano do niej postanowienie, że ma być stosowana wprost. I pojawiło się pytanie, przez kogo i w jaki sposób. Artykuł 8 ust. 2 konstytucji nie ogranicza podmiotów, do których jest skierowany.
Czyli każdy może ją stosować wprost, np. wójt w gminie, czy tylko sądy?
Poglądy są różne, ale ja nie upierałbym się, że może ją stosować wyłącznie sąd. Inni też, ale pod warunkiem, że potrafią sobie poradzić ze skonstruowaniem normy prawnej na podstawie konstytucji. Oczywiście urzędnicy...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta