Czystka czy reforma?

źródło: Shutterstock

Gdy zmiana dotyka wszystkich trzech poziomów sądów, powstaje pole do pełnej rotacji personalnej.

Z zainteresowaniem przeczytałem na łamach „Rzeczpospolitej" informację o ministerialnych planach drugiego etapu zmian w sądownictwie. Obok zapowiedzi wprowadzenia sędziów pokoju, rzuca się w oczy rewolucja w strukturze sądów oraz statusu sędziego. Medialny przekaz uwypuklał likwidację sądów apelacyjnych, ale MS ambitnie zakłada zniesienie wszystkich trzech szczebli i zastąpienie ich dwoma nowymi: okręgowymi i regionalnymi. Towarzyszy temu plan korekty w statusie sędziów – poprzez stworzenie jednolitej kategorii sędziego sądu powszechnego.

Materia objęta planowanymi zmianami jest o tyle delikatna, że w świetle Konstytucji RP „w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych wolno sędziego przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku (...)" (art. 180 ust. 5). Poza tym „przeniesienie do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew woli sędziego może nastąpić jedynie ma mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach wskazanych w ustawie" (art. 180 ust. 2). Reasumując, poza wyrokiem sądu to właśnie zmiany ustroju sądów pozwalają władzy wykonawczej i ustawodawczej zmienić status sędziego, zarówno co do szczebla, jak i co do miejsca wykonywania obowiązków. Za czasów tzw. reformy Gowina było to zresztą przetestowane przy okazji likwidacji małych sądów.

Groźne ministerstwo

Gdy jest zgoda polityczna,...