Znacznie więcej niż duszpasterstwo. Relacje państwo–Kościół w ostatniej dekadzie PRL

autor zdjęcia: ANNA WDOWIŃSKA

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Jan Morek

źródło: PAP

W dekadzie lat osiemdziesiątych stosunki między władzami PRL a Kościołem miały zmienny charakter. Wynikało to z podejścia komunistycznych dygnitarzy do relacji z tą instytucją, która miała bezpośredni związek z sytuacją społeczno-polityczną PRL. DR HAB. RAFAŁ ŁATKA BIURO BADAŃ HISTORYCZNYCH IPN

Powstanie Solidarności w 1980 r. spowodowało przeniesienie zainteresowania władz ze zwalczania duchowieństwa na kontrolę nad nowo powstałym związkiem. Doprowadziło również do istotnych zmian w polityce władz wobec Kościoła i liberalizacji wielu jej kluczowych elementów. Do intensywnego zwalczania Kościoła powrócono po negatywnej ocenie przebiegu drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do PRL w 1983 r. Okres ten trwał do przełomu lat 1985/1986. Nastąpił wtedy powrót do niektórych elementów wrogiej wobec niego polityki z poprzednich dekad. Jako jego kres można traktować rozpoczęcie rozmów przygotowawczych do trzeciej pielgrzymki papieskiej do kraju. Ostatni okres istnienia PRL stał pod znakiem realizowania koncepcji ,,współdziałania" z Kościołem, której głównym autorem był sam Wojciech Jaruzelski. Jej efekty nie okazały się dla twórcy stanu wojennego korzystne, bowiem wraz z biegiem czasu pozycja Kościoła w stosunkach z władzami rosła.

Relacje w „trójkącie"

Wybuch strajków lipcowo-sierpniowych w 1980 r. stanowił spore zaskoczenie dla władz PRL. Znacznie lepiej z powagi sytuacji zdawali sobie sprawę polscy biskupi, którzy ustami kard. Wyszyńskiego kilkukrotnie zwracali władzom uwagę na pogarszającą się sytuację społeczno-polityczną. Po raz pierwszy w kwestii strajków prymas zabrał głos w czasie...