Mann i austriacki urok Hitlera

autor zdjęcia: Library of Congress

źródło: Rzeczpospolita

Tomasz Mann, 1875–1955, niemiecki pisarz i noblista

źródło: Rzeczpospolita

Colm Tóibín Czarodziej Przełożył Jerzy Kozłowski, Rebis, 2022

autor zdjęcia: mat. pras. (2)

źródło: Rzeczpospolita

Colm Tóibín, ur. w 1955 r., autor powieści „Czarodziej” z 2021 r.

„Czarodziej” Colma Tóibína o niemieckiem nobliście prowokuje w lekturze porównanie nazistów z polityką Putina.

Irlandzki pisarz – laureat licznych nagród, znany m.in. z powieści „The Master” o Henrym Jamesie – pośród wielu doświadczeń ma też życie i twórczość pod rządami dyktatur w Hiszpani i Argentynie oraz w czasie ich upadku.

A jeśli bohater jego najnowszej powieści Tomasz Mann pozwolił sobie na marzenia o końcu III Rzeszy, my, czytając „Czarodzieja”, pozwólmy sobie na wyobrażenia o Ukrainie wolnej od rosyjskich najeźdźców i Rosji wolnej od Putina. Również po to, by wiedzieć, że armie przegrywają szybciej niż zmienia się świadomość społeczeństw chorych na imperializm.

Zalążek nazizmu

W „Czarodzieju” czytamy więc, że gdy tuż po 1945 r. niemiecka publiczność nie mogła oklaskiwać czołowych nazistów, witała wiwatami ich ulubionych artystów. Kompozytorzy Franz Lehar i Richard Strauss nie czuli wcale wyrzutów sumienia, że w czasie wojny żyli wygodnie w Niemczech. Strauss pytany, czy rozważa wyjazd, odpowiedział: dlaczego „miałby wyjeżdżać z kraju, w którym znajduje się 80 gmachów opery”?

Winifred Wagner, synowa słynnego kompozytora, która skądinąd pomogła teściom Manna, mającym żydowskie pochodzenie wyjechać z Monachium, nawet po wojnie mówiła...