Analiza wsteczna zawsze skuteczna

Rzeczywistość w swoim skomplikowaniu wyklucza możliwość zapobieżenia wszelkim niepożądanym skutkom. Warto, by pamiętali o tym ci, którzy oskarżają, i ci, którzy rozstrzygają.

Bon mot ukuty na potrzeby rynku kapitałowego to nic innego jak wariacja powiedzenia „mądry Polak po szkodzie”, choć po szkodzie mądry jest nie tylko Polak, bo podobne powiedzenia znajdziemy w innych językach. W języku angielskim zamyka się drzwi stajni, gdy koń już ucieknie, po francusku po uderzeniu wszyscy są uczeni, a po hiszpańsku po minięciu byka wszyscy są toreadorami. Mądrości ludowe znajdują swoje uzasadnienia w nauce psychologii, która w kategorii błędów poznawczych ujmuje „myślenie z perspektywy czasu”. Uleganie błędom poznawczym to droga do błędnej oceny sprawstwa czy winy choćby takich przestępstw jak błąd lekarski, oszustwo czy karalna niegospodarność.

„Od razu było wiadomo...” Z łatwością możemy znaleźć wszelkiej maści ekspertów, którzy od początku przewidywali katastrofę. Z bliżej nieznanych powodów ci sami eksperci nie przestrzegli przed katastrofą, zanim się wydarzyła. Nie jest to jednak wina ekspertów, a efekt błędu perspektywy czasu.

Błąd ten po raz pierwszy został opisany przez profesora...