Kiedy ZUS może żądać dowodów, że emeryt żyje?

Emerytura lub renta jest świadczeniem dożywotnim. Prawo do nich wygasa m.in. z chwilą śmierci świadczeniobiorcy. Czy senior, który wyjedzie na dłużej, może nie dostać przelewu, bo nie udowodnił na czas, że pozostaje przy życiu?

Wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli osoba pobierająca świadczenia, mimo pouczenia lub żądania organu rentowego, nie przedłoży dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń. Takim dowodem jest na przykład poświadczenie pozostawania przy życiu. Wstrzymanie wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych w oparciu o regulacje ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. DzU z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm., dalej: u.e.r.f.u.s.) w odniesieniu do powszechnej i naturalnej już migracji wewnątrz Unii Europejskiej było przedmiotem analizy dokonanej przez Sąd Najwyższy.

Domniemanie życia

Sąd Najwyższy, przeprowadzając w uzasadnieniu wyroku z 29 października 2019 r. (sygn. akt: III UK 347/18) analizę tego problemu, zaznaczył, że swobodny przepływ osób w ramach Unii Europejskiej stanowi fundamentalne prawo i z tego względu w u.e.r.f.u.s. przekalibrowano zakres regulacji wstrzymującej prawo do wypłaty świadczenia. Z jej art. 134 ust. 1 pkt 2 wynika, iż wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli osoba pobierająca świadczenia, mimo pouczenia lub żądania organu rentowego, nie przedłoży dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń.

Regulacja ta została w pewien sposób sprzężona z brzmieniem art. 128 ust. 1 u.e.r.f.u.s., który formułuje prawo organu rentowego do uzewnętrznienia żądania w odniesieniu do...