Sensy Powstania Warszawskiego

autor zdjęcia: KAY NIETFELD / DPA / dpa Picture-Alliance via AFP

źródło: Rzeczpospolita

1 sierpnia 2019 r. Godzina „W” – tysiące ludzi w centrum Warszawy

autor zdjęcia: Tadeusz Kubiak / East News

źródło: Rzeczpospolita

2 sierpnia 1982 r. Kolejka do wejścia na wystawę „63 dnia Powstania Warszawskiego” w stołecznych zakładach Norblina

autor zdjęcia: Anna B.Bohdziewicz/REPORTER

źródło: Rzeczpospolita

31 lipca 2004 r. Prezydent Warszawy Lech Kaczyński przy dzwonie „Monter” podczas otwarcia Muzeum Powstania Warszawskiego

– Wyobraźmy sobie opowieść o kataklizmie Powstania Warszawskiego jako historię niszczącego trzęsienia ziemi. Mówimy o katastrofie, która dotknęła miasto, była próbą charakterów. To, co nas niszczy, może nas równocześnie budować – przekonuje Marcin Napiórkowski, p.o. dyrektora Muzeum Historii Polski.

Panie dyrektorze, czy pan jest warszawiakiem?

Jedna strona mojej rodziny ma warszawską historię.

To tak jak moja. Ma pan osobisty stosunek do sporu o to, czy Powstanie Warszawskie powinno wybuchnąć? Eksploduje ten spór co roku w okolicach pierwszego sierpnia.

Nie jestem historykiem wojskowości. Pytanie o sens Powstania Warszawskiego rozumiem inaczej niż słynne: „Bić się czy nie bić”. Zawsze interesowało mnie raczej, jakie sensy wygenerowały Powstanie Warszawskie – i jakie sensy zostały wygenerowane przez nie. W oczach semiotyka kultury powstanie jest dziełem wyobraźni romantycznej, tyrtejskiej. Ale też następstwem ciśnienia bezprecedensowych cierpień zadawanych Polakom, warszawiakom, przez niemieckiego okupanta. Zarazem jest rzeczą niesamowitą, jak wiele sensów to powstanie tworzy już od 81 lat.

Poza aspektem wojskowym jest aspekt polityczny. On dotyczy całej akcji „Burza”. Czy należało próbować przejmować Polskę, kiedy nadchodziła Armia Czerwona? Ludzie zainteresowani historią miewają na ten temat zdanie.

Jeśli po latach patrzymy na tę decyzję z punktu widzenia jakiegoś doskonałego kantowskiego czy heglowskiego rozumu, to widzimy wyraźnie, że powstanie nie mogło się udać. W interesie Sowietów było zatrzymanie linii frontu i zaczekanie, aż Warszawa się wykrwawi....