Polska, czyli folwark nietypowy

źródło: Forum

„Solidarność” nie była buntem folwarcznego plebsu, ale niezwykłym w uniwersalnym wymiarze i wyjątkowo świadomym siebie narodowym powstaniem.

Na początku 1980 roku nieliczna i słaba opozycja polska miała poczucie uderzania o mur. Władza coraz ostrzej brała się za kontestatorów, a społeczeństwo wydawało się obojętne, bierne i pogodzone z PRL. Można było odnieść wrażenie, że ekstaza wizyty Jana Pawła II z roku poprzedniego minęła bez echa, a Polskę ogarnął marazm.

Jacek Kuroń, najbardziej optymistyczny i dynamiczny działacz KOR, wymyślił wówczas wielką akcję. Chodziło o zbiórkę podpisów pod raportem, który obok analizy podstawowych bolączek PRL zawierać miał propozycję reform. Oczywiście, bardzo z obecnej perspektywy umiarkowanych, które, w każdym razie formalnie, nie naruszały ustroju. Na owe czasy była to jednak propozycja niezwykle radykalna. – Zbierzemy 100 tysięcy podpisów i zepchniemy władzę do narożnika – gorączkował się Kuroń.

– Jacek zawsze przesadza – komentował Adam Michnik. – Ale jeśli uda się zebrać 20 tysięcy, to będziemy już w innym kraju.

To były oceny niezwykle zdeterminowanych liderów opozycji, których optymistyczna postawa była w Polsce czymś zupełnie wyjątkowym. Za parę miesięcy miały wybuchnąć strajki, które doprowadziły do powstania 10-milionowej „Solidarności” i w efekcie zmiotły komunizm.

Przytaczam ten przykład, aby zilustrować przekonanie, że trudno na podstawie nawet uważnej obserwacji zdiagnozować głębszą charakterystykę zbiorowości, zwłaszcza...