Piękni, prawie szczęśliwi

autor zdjęcia: Henryk Stilman

źródło: Rzeczpospolita

Hłasko mówił, że prawdziwych przyjaciół ma tylko w jednym miejscu na kuli ziemskiej – w Izraelu. To oni pomogli mu, gdy przyjechał bez pieniędzy. Znalazł u nich dom (Marek Hłasko w Izraelu, 1961 rok)

autor zdjęcia: Kuba Kamiński

źródło: Fotorzepa

Esther Steinbach, izraelska miłość Marka Hłaski

Czy jest coś, czego nauczył pana Marek Hłasko? – pytam Jerzego Pressa, który z Izraela przyjechał w 40. rocznicę śmierci swego przyjaciela. – Tak. Nauczył mnie kochać ludzi

– Chciałbym, żeby pan na to spojrzał – z kieszeni kamizelki Press wyciąga niewielkie zdjęcie. Hłasko jest w białym T-shircie i dżinsach. Włosy rozjaśnione i zaczesane do góry. Papieros. Na odwrocie nagryzmolone: „Jurkowi, który dał mi dom, i spokój, i wiele życia. Zawsze kochający Jurka Marek.

15 VI 59”. – Proszę pomyśleć: to było pół wieku temu.

Jesteśmy na Krakowskim Przedmieściu, gdzie otwarto wystawę „Legenda życia i twórczości Hłaski”. Ze ścian, z dziesiątków fotografii patrzy człowiek, który stał się symbolem odwilży połowy lat 50. Mówił, że w literaturze poza donosem policyjnym interesuje go jedyna tylko sprawa – miłość kobiety do mężczyzny i jej klęska. „Pierwszy krok w chmurach” otworzył młodym oczy. „To był cios w nos – wspominał Henryk Grynberg. – Jajko Kolumba: wszystko nagle stało się oczywiste i wszyscy się dziwili, że nie wiedzieli. Urzekał cyzelowaną, ascetyczną prozą, jaką po polsku się jeszcze nigdy nie pisało. Stał się naszym głosem, naszym Jamesem Deanem, Elvisem Presleyem – nikt nie miał takiego wpływu na młodzież. Chwytaliśmy za piórka, każdy chciał być Hłaską”. Odwilż szybko się skończyła. Cenzura zatrzymała Hłasce dwie książki: „Następnego do raju” i „Cmentarze”. Jak sam mówił, pierwszy krok w chmurach okazał się też ostatnim. Zdążył jeszcze odebrać Nagrodę Wydawców, po czym wyjechał do Paryża na zaproszenie Jerzego...