Kto zabił Makowieckich?

źródło: Rzeczpospolita

Andrzej Popławski (1908 – 1944) ps. Andrzej Sudeczko, dowódca oddziału podporządkowanego Kontrwywiadowi Okręgu Warszawskiego AK i Państwowemu Korpusowi Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj. Zginął zastrzelony w Warszawie 5 lipca 1944 r. w niewyjaśnionych okolicznościach. Na zdjęciu wraz z żoną Kazimierą, ok. 1942 r. (fot: archiwum autorów)

źródło: Fotonova

Jerzy Makowiecki (fot: archiwum elżbiety moczarskiej)

13 czerwca 1944 r. został zastrzelony wraz z żoną mjr Jerzy Makowiecki, druga najważniejsza osoba w Oddziale VI Biura Informacji i Propagandy KG AK. Zabójstwo to pozostaje jedną z największych tajemnic polskiego podziemia z czasu ostatniej wojny

Badanie dziejów polskiej konspiracji lat II wojny światowej jest niezwykle skomplikowane, bo zachowało się niewiele oryginalnych dokumentów z tamtego czasu. Zmusza to historyków do korzystania z powojennych relacji, wspomnień, stenogramów przesłuchań, akt procesowych etc. Ma to wpływ na ustalenia czynione na takiej podstawie.

Jedną z najmniej zbadanych, z powodu braku oryginalnych dokumentów, jest sprawa śmierci 13 czerwca 1944 r. pracowników BIP KG AK – Jerzego Makowieckiego i Ludwika Widerszala. Co jakiś czas powraca ona na łamach czasopism naukowych i w publicystyce. Pada w nich wiele oskarżeń, niepopartych wiarygodnym materiałem źródłowym. Sprawa nadal jest pełna emocji i subiektywnych ocen, ale może przede wszystkim polityki, co rzutowało na wskazanie sprawców. Dyskusja, głównie w tym ostatnim kontekście, ożyła ponownie na łamach „Rzeczpospolitej” i „Gazety Wyborczej” jako echo debaty o IPN. Środowisko BIP, najbardziej politycznego oddziału w KG AK, utożsamiane z ludźmi o przekonaniach demokratycznych i socjalistycznych, ideowo związanych z lewicą, kierowało oskarżenia w stronę organizacji i ludzi o zapatrywaniach prawicowych.

Najpierw o śmierć Makowieckich oskarżano Narodowe Siły Zbrojne, potem skrajnie prawicową grupę mafijną, a także konkretnych ludzi: Andrzeja Popławskiego („Andrzeja Sudeczkę”), Władysława Jamontta, Witolda Bieńkowskiego i tajemniczego...