Zakazy dla „wrogów Chrystusowych”

źródło: ŻIH

Caryca Katarzyna II, która uchyliła w Rosji zakaz pobytu „wrogów Chrystusowych”

źródło: ŻIH

Domniemany widok Pragi z cmentarzem żydowskim na Bródnie

źródło: ŻIH

Żyd litewski z żoną i córką

źródło: ŻIH

Żydzi galicyjscy w drodze do Wiednia

źródło: ŻIH

Żydówki litewskie

źródło: ŻIH

Ziemie Rzeczypospolitej pod zaborem rosyjskim (po 1815 roku) z zaznaczoną linią osiedlenia Żydów

autor zdjęcia: Marek Szyszko

źródło: Rzeczpospolita

W czasach Królestwa Polskiego fortyfikacje zamojskie zostały wykupione przez cara i przeszły na własność państwa

źródło: ŻIH

Mickiewiczowski Jankiel na rysunku Cypriana Kamila Norwida

źródło: ŻIH

Mickiewiczowski Jankiel na rysunku Carla Mayera (według rys. Gersona)

źródło: ŻIH

Mickiewiczowski Jankiel na rysunku Jacka Malczewskiego

źródło: ŻIH

Emigranci z zaboru rosyjskiego w galicyjskich Brodach

źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego

Karczmarz żydowski

źródło: ŻIH

Jankiel Kapotka, rys. J.F. Piwarskiego

źródło: ŻIH

Chłopiec żydowski roznoszący pieczywo w miasteczku podolskim

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Car Mikołaj I „Pałkin”

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Miasto kresowe

źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego

Żydzi litewscy

źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego

Kpt. Herszel Jankiel Cam, jeden z niewielu żydowskich oficerów w carskiej armii

źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego

Rodzina żydowska

źródło: ŻIH

Żydowscy handlarze koni w zaborze rosyjskim

źródło: ŻIH

Włodzimierz Wołyński – w głębi synagoga przy ul. Szkolnej

źródło: ŻIH

Targ żydowski w Białymstoku

źródło: ŻIH

Handlarze i kupujący na targu żydowskim

Ukaz carycy Elżbiety zakazujący (1742 r.) pobytu w Rosji 35 tys. „wrogów Chrystusowych” (nawet za cenę utraty zysków) dowodzi, że problem żydowski męczył tęgie głowy Petersburga na długo przed rozbiorami Polski.

„Z całego państwa naszego, zarówno z wielkorosyjskich, jak i mało małoruskich miast, siół i wsi wszystkich Żydów płci męskiej i żeńskiej, wszelkiego stanu i dostojeństwa, z całym majątkiem niezwłocznie wydalić za granicę i w przyszłości pod żadnym pozorem nie wpuszczać ich do naszego państwa; jeśli zaś kto z nich zechce przyjąć wiarę chrześcijańską w obrządku greckim, to go ochrzcić, zezwolić na przebywanie w państwie naszym, ale już go stąd nie wypuszczać [won nie wypuskat”], niechrzczonych zaś pod żadnym pretekstem nie zatrzymywać”.

Ukaz carycy Elżbiety zakazujący (1742 r.) pobytu w Rosji 35 tys. „wrogów Chrystusowych” (nawet za cenę utraty zysków) dowodzi, że problem żydowski męczył tęgie głowy Petersburga na długo przed rozbiorami Polski.

Wypychanie Żydów dekretami nie było w Europie wyjątkiem, jeśli spojrzeć na oświeconą Austrię czy Prusy. Jednak gdy w 1772 r. Katarzyna II połknęła ziemie Rzeczypospolitej, administracyjne zakazy straciły sens. To bowiem nie Żydzi nawiedzili Rosję, a Rosja Żydów. Wchłonęła ich zwarte skupiska w nowych guberniach: mohylewskiej i połockiej (witebskiej). Toteż „płakat” z września 1772 r., zapewniający „wszystkim … wolności do publicznego odprawowania wiary” objął też Żydów. Mogli wstępować do stanu kupieckiego i mieszczańskiego, a nawet – w odróżnieniu od kupców i mieszczan rosyjskich – przemieszczać się do innych...