Powstania w koloniach madrytu

źródło: Bridgeman Art Library

Widok Hawany w XIX w.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykańscy magnaci prasowi Hearst i Pulitzer jako podżegacze wojenni, karykatura, 1898 r.

źródło: Bridgeman Art Library

Kubańscy powstańcy, ilustracja z „Le Petit Journal”, maj 1898 r.

autor zdjęcia: Leszek Nabiałek

źródło: Rzeczpospolita

źródło: Wikipedia

Amerykański pancernik USS „Maine”, 1897 r.

źródło: Corbis

USS „Maine” wpływa do portu w Hawanie, 25 stycznia 1898 r.

źródło: bettmann/corbis

Eksplozja USS „Maine” w Hawanie 15 lutego 1898 r.

źródło: Wikipedia

Drużyna baseballowa na USS „Maine” 1898 r.

źródło: Corbis

Amerykańska pocztówka propagandowa z napisem „Pamiętaj o USS »Maine«” (rykoff collection)

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Wrak USS „Maine” otoczony kesonami podczas prac wydobywczych w 1911 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykanie lądują pod Daiquiri na Kubie

źródło: Bridgeman Art Library

Hiszpańska bateria broniąca brzegów Kuby, litografia z epoki

źródło: Wikipedia

Marynarze pancernika USS „Iowa” przy wieży artyleryjskiej, 1898 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Komodor Dewey wśród oficerów USS „Olympia”, 1898 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykański pancernik „Iowa”, 1898 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykański pancernik „Texas”, 1898 r.

źródło: Corbis

Oddział czarnoskórych Amerykanów walczących na Kubie.

źródło: Bridgeman Art Library

źródło: Wikipedia

Bitwa w Zatoce Manilskiej, litografia amerykańska, 1898 r.

źródło: K.K.

Komodor George Dewey, zwycięzca z Zatoki Manilskiej

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Hiszpańscy jeńcy wzięci do niewoli pod Manilą na Filipinach

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykanie w zdobytym hiszpańskim forcie na Filipinach

źródło: Bridgeman Art Library

Artylerzyści na hiszpańskim okręcie podczas bitwy

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Hiszpańskie baterie strzegące portu Santiago de Cuba, 1898 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Hiszpański krążownik pancerny „Infanta Maria Teresa”

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Hiszpański krążownik „Reina Mercedes” zdobyty przez Amerykanów.

autor zdjęcia: Norbert Suchorzewski

źródło: Rzeczpospolita

źródło: K.K.

Hiszpański kontradmirał Pascual Cervera y Topete, dowódca dywizjonu karaibskiego

źródło: K.K.

Bitwa na redzie Santiago de Cuba, ilustracja prasowa z epoki

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykańska chorągiew nad fortem Santiago pod Manilą, 13 sierpnia 1898 r.

źródło: Bridgeman Art Library

Zwycięska flota amerykańska na kubańskich wodach litografia propagandowa z epoki

źródło: Corbis

Wrak hiszpańskiego okrętu „Reina Christina” zatopionego w Zatoce Manilskiej

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Amerykański sekretarz stanu John Hay ratyfikuje traktat paryski z Hiszpanią, 1 maja 1899 r.

W XIX stuleciu konflikty wewnętrzne doprowadziły Hiszpanię na skraj upadku. Kłopoty metropolii wykorzystały kolonie w Ameryce Południowej i zrzuciły zwierzchnictwo Madrytu. Pod koniec wieku z rozległego imperium, nad którym nie zachodziło słońce, pozostały skromne resztki: Filipiny i niewielkie wyspy na Pacyfiku (m.in. Guam), Kuba i Portoryko na Karaibach oraz Gwinea Hiszpańska i Rio del Oro w Afryce.

W 1868 roku Carlos Manuel de Céspedes, działając w porozumieniu z innymi liberalnymi właścicielami ziemskimi na Kubie, uwolnił swoich niewolników. Władze uznały abolicję za akt nieposłuszeństwa. W odpowiedzi na represje wybuchła rebelia (kierowana przez Máxima Gomeza i Antonia Maceo), która tliła się przez dziesięć lat. Przerwał ją gubernator Arsenio Martínez de Campos, obiecując reformy. Nie dotrzymał jednak słowa.

Kolejne powstanie wybuchło w 1895 roku, gdy 11 kwietnia na wyspie wylądował oddział emigrantów dowodzony przez José Martí. Nie mogąc stłumić buntu, gubernator Valeriano Weyler i podlegli mu dowódcy sięgnęli po masowy terror. Ludność cywilną podejrzaną o sprzyjanie powstańcom wypędzano z domów i osiedlano w tzw. reconcentrados – obozach koncentracyjnych (wkrótce pomysł podchwycili Brytyjczycy podczas wojny burskiej, a później „udoskonaliły” go reżimy totalitarne w XX wieku).

Powstańców kubańskich wspierali dwaj amerykańscy magnaci prasowi William Randolph Hearst (właściciel „San Francisco Examiner” i „New York Morning Journal”) oraz Joseph Pulitzer (wydawca nowojorskiego dziennika „The World”), których reporterzy podsycali nastroje antyhiszpańskie. Oburzenie amerykańskiej opinii publicznej sprawiło, że sytuacja na Kubie stała się istotnym tematem podczas kampanii prezydenckiej w 1896 roku (wybory wygrał republikanin...